6 نکته طلایی برای رانندگی در جاده های برفی

رانندگی در روز برفی: راهنمای کامل و تخصصی برای ایمنی و کنترل بهتر خودرو

رانندگی در جاده‌های برفی یک چالش پیچیده و نیازمند مهارت است. وجود لایه‌های لغزنده‌ی یخ و برف، دید محدود، دمای پایین و شرایط غیرقابل پیش‌بینی هوا، همگی از عواملی هستند که می‌توانند حتی رانندگان باتجربه را به چالش بکشند. شناخت صحیح رفتار خودرو در این شرایط و رعایت نکات ایمنی می‌تواند خطر تصادف را به حداقل برساند. در این مقاله با بررسی تخصصی تکنیک‌های رانندگی، تجهیزات ضروری و استراتژی‌های مدیریت خطر، به شما کمک می‌کنیم تا بتوانید ایمن‌تر و با اطمینان بیشتر در جاده‌های برفی رانندگی کنید.

1. آمادگی قبل از حرکت: بررسی جامع تجهیزات و خودرو

پیش از اینکه در شرایط برفی پشت فرمان بنشینید، باید اطمینان حاصل کنید که خودرو و تجهیزات شما برای این شرایط آماده است. چندین فاکتور کلیدی برای بررسی وجود دارد:

الف) تایرها

• عمق آج تایرها: برف و یخ باعث کاهش چسبندگی لاستیک به سطح جاده می‌شوند. به همین دلیل، لاستیک‌های معمولی با آج کم در شرایط برفی کارایی ندارند. اطمینان حاصل کنید که عمق آج تایرها حداقل 3.5 میلی‌متر باشد.
• تایرهای مخصوص زمستانی: تایرهای زمستانی با ترکیب شیمیایی مخصوص و طراحی آج‌های ویژه، عملکرد بهتری در برف و یخ دارند. اگر در مناطقی با بارش برف سنگین رانندگی می‌کنید، استفاده از این نوع تایرها توصیه می‌شود.
• تایرهای چهار فصل یا زنجیر چرخ: تایرهای چهار فصل می‌توانند گزینه‌ای میان تایرهای تابستانی و زمستانی باشند. در شرایط بسیار برفی، استفاده از زنجیر چرخ ضروری است. زنجیرها باید درست بسته شوند و از نوع مناسبی برای تایرهای خودرو شما باشند.

ب) سیستم‌های ایمنی خودرو

• سیستم ترمز ضدقفل (ABS): این سیستم از قفل شدن چرخ‌ها هنگام ترمزگیری شدید جلوگیری می‌کند. اگر خودروی شما مجهز به ABS است، ترمزگیری‌های یکنواخت و ملایم انجام دهید و به سیستم اجازه دهید که عمل کند.
• سیستم کنترل پایداری (ESP): این سیستم در صورت شناسایی لغزش، به صورت خودکار ترمزگیری را در چرخ‌های مختلف اعمال می‌کند تا از انحراف خودرو جلوگیری کند. در هنگام رانندگی در برف، حتماً سیستم ESP را فعال نگه دارید.
• گرم‌کن شیشه‌ها و آینه‌ها: در شرایط برفی و یخ‌زده، یخ‌زدایی سریع شیشه‌ها و آینه‌ها بسیار مهم است تا بتوانید دید مناسبی داشته باشید.

ج) تجهیزات ضروری همراه

همیشه تعدادی تجهیزات اضطراری به همراه داشته باشید. این تجهیزات شامل موارد زیر می‌شوند:

• زنجیر چرخ (برای جاده‌های کوهستانی و شرایط برف سنگین)
• بیلچه برای پاکسازی برف از جلوی خودرو
• شن یا ماسه برای افزایش چسبندگی در مواقع سر خوردن
• طناب بکسل و جک برای مواقع گیر افتادن در برف
• پتو، لباس‌های گرم و چراغ قوه در صورت گیر افتادن در جاده

2. نحوه‌ی صحیح حرکت در جاده‌های برفی

در شرایط برفی، تکنیک‌های معمول رانندگی ممکن است کارایی نداشته باشند. در زیر به تکنیک‌های حرکتی مناسب در جاده‌های برفی اشاره می‌کنیم:

الف) شروع به حرکت نرم و بدون شتاب ناگهانی

اگر خودرو هنگام شروع به حرکت روی برف سر می‌خورد:

1. دنده‌ی بالاتر را انتخاب کنید: در خودروهای دستی، به جای دنده 1 از دنده 2 استفاده کنید. این کار باعث کاهش گشتاور وارد بر چرخ‌ها می‌شود و از سر خوردن جلوگیری می‌کند.
2. تغییر حالت گیربکس در خودروهای اتوماتیک: برخی از خودروهای اتوماتیک دارای حالت “زمستان” هستند که با کاهش شتاب اولیه، شروع حرکت را آسان‌تر می‌کند.

ب) نحوه‌ی صحیح ترمزگیری در برف

ترمزگیری در برف می‌تواند بسیار خطرناک باشد، زیرا قفل شدن چرخ‌ها و لغزش خودرو در این شرایط بیشتر اتفاق می‌افتد. برای ترمزگیری صحیح:

• ترمزهای یکنواخت و مداوم: به جای فشار ناگهانی و شدید روی پدال ترمز، از ترمزهای یکنواخت و نرم استفاده کنید.
• استفاده از دنده به عنوان ترمز: در صورت امکان از کاهش دنده برای کاهش سرعت استفاده کنید (اصطلاحاً ترمز موتور). این تکنیک به شما کمک می‌کند که بدون قفل شدن چرخ‌ها، سرعت خودرو را کنترل کنید.
• تکنیک ABS: اگر خودروی شما مجهز به ABS است، هنگام ترمزگیری شدید، فشار مداوم روی پدال ترمز وارد کنید و اجازه دهید سیستم ABS کار خود را انجام دهد. نباید در چنین شرایطی پدال ترمز را رها کنید.

ج) مدیریت پیچ‌ها

یکی از خطرناک‌ترین بخش‌های رانندگی در برف، پیچ‌های جاده‌ای هستند. برای عبور ایمن از پیچ‌ها:

1. پیش از ورود به پیچ سرعت خود را کاهش دهید: سرعت خودرو را پیش از ورود به پیچ کم کنید و از شتاب‌گیری در وسط پیچ بپرهیزید.
2. حرکات فرمان را نرم و کنترل‌شده انجام دهید: به آرامی فرمان را بچرخانید و از حرکات ناگهانی اجتناب کنید.
3. نگاه به جهت حرکت صحیح: تمرکز نگاه خود را روی مسیر صحیح نگه دارید، نه روی مانع. این کار به شما کمک می‌کند که در صورت انحراف، واکنش بهتری نشان دهید.

3. روش‌های خروج از سرخوردن (Skid Recovery)

سر خوردن خودرو در جاده‌های برفی یکی از اتفاقات رایج است. در این شرایط، حفظ خونسردی و استفاده از تکنیک‌های مناسب می‌تواند از بروز حادثه جلوگیری کند:

الف) سر خوردن محور عقب (Oversteer)

اگر عقب خودرو به یک سمت لغزش پیدا کرد:

1. فرمان را به سمت لغزش بچرخانید: اگر عقب خودرو به سمت چپ سر خورد، فرمان را به آرامی به سمت چپ بچرخانید.
2. شتاب را کاهش دهید: از فشار روی پدال گاز کم کنید و به آرامی ترمز بگیرید تا خودرو به مسیر مستقیم برگردد.

ب) سر خوردن محور جلو (Understeer)

در این حالت، فرمان دادن باعث چرخش کامل خودرو نمی‌شود و خودرو به سمت بیرون پیچ حرکت می‌کند:

1. پا را از روی پدال گاز بردارید: سرعت را کاهش دهید تا چرخ‌های جلو دوباره چسبندگی پیدا کنند.
2. فرمان را به آرامی بچرخانید: اگر فرمان را بیش از حد بچرخانید، ممکن است باعث لغزش بیشتر شوید.

4. بررسی تکنیک‌های دید در شرایط برفی

در روزهای برفی، دید راننده به شدت کاهش پیدا می‌کند. برای افزایش دید و ایمنی:

• چراغ‌های جلو و مه‌شکن را روشن کنید: حتی در طول روز، از چراغ‌های جلوی خود استفاده کنید تا بتوانید دید بهتری داشته باشید و دیگران شما را تشخیص دهند.
• تمیز نگه داشتن شیشه‌ها: از شیشه‌شور با ترکیب ضدیخ استفاده کنید و در صورت نیاز، برف‌پاک‌کن‌ها را تعویض کنید.
• برف‌گیر روی چراغ‌ها: در شرایط برف سنگین، چراغ‌های خودرو ممکن است با برف پوشانده شوند؛ هر از چند گاهی آن‌ها را بررسی و تمیز کنید.

5. تکنیک‌های پیشرفته برای رانندگان حرفه‌ای

رانندگان حرفه‌ای ممکن است از تکنیک‌های پیشرفته‌ای برای کنترل بهتر خودرو در برف استفاده کنند، مانند:

• رانندگی با تکنیک پاشنه-پنجه: این تکنیک در خودروهای دستی برای حفظ دور موتور و جلوگیری از خاموش شدن خودرو در هنگام ترمزگیری استفاده می‌شود.
• استفاده از ترمز دستی برای کنترل محور عقب: در شرایط بسیار خاص، ترمز دستی می‌تواند برای تغییر جهت و کنترل بهتر خودرو به کار رود. اما این تکنیک تنها باید توسط رانندگان باتجربه استفاده شود.

6. خودروهای AWD و 4WD: آیا ایمن‌تر هستند؟

خودروهای مجهز به سیستم چهارچرخ محرک (4WD) و تمام چرخ محرک (AWD) به طور کلی عملکرد بهتری در برف دارند، اما این به معنای ایمنی مطلق نیست. این خودروها چسبندگی بیشتری دارند، اما در پیچ‌ها و ترمزگیری باید به همان اندازه مراقب بود.